Sla menu over
Kwaliteit die verbindt

Introductie Audit Quality Indicators (AQI's)

Het standpunt van SRA over gebruik en toepassing van AQI's.

Gebruik en toepassing van AQI's

  • Een eenduidige, breed gedragen definitie van controlekwaliteit is voor alles nodig om kwaliteitsindicatoren of AQI’s te kunnen vaststellen. Er bestaat ‘no one superior way to measure and assess audit quality’.
  • Gebruikers van de jaarrekening zullen met AQI’s geen inzicht krijgen in de gesteldheid van de (integrale) auditkwaliteit van een individuele accountantsorganisatie. Het rapporteren met AQI’s zou zelfs afbreuk kunnen doen aan het unieke en specifieke karakter van de accountantscontrole, zodat de verwachtingskloof ten aanzien van accountants binnen de maatschappij eerder wordt vergroot dan verkleind.
  • Wij pleiten ervoor om de toepassing, het gebruik en de rapportage van AQI’s aan te laten sluiten bij wat internationaal gebruikelijk is.
  • Mede gezien het belang en de behoeften van stakeholders (actoren op de kapitaalmarkt) in het OOB-segment en de toepassing van AQI’s in het buitenland, pleiten we er vanuit nut en noodzaak voor om de voorgestelde wettelijke regeling, ook na evaluatie, alleen van toepassing te laten zijn voor OOB-accountantsorganisaties

Reikwijdte voorgestelde maatregel

  • Met de voorgestelde verplichting voor accountantsorganisaties om ook te rapporteren over andere controles dan de wettelijke controles, wordt voorbij gegaan aan de gescheiden taken, verantwoordelijkheden en toezichtdomeinen van respectievelijk de AFM (volgens de Wta) en de NBA (conform de Wab).
  • De Wijzigingswet heeft als doel het duurzaam verbeteren van de kwaliteit van de wettelijke controles. Uitbreiding naar andere domeinen dan wettelijke controles schiet dit doel voorbij.
  • De uitbreiding naar een nog niet gedefinieerde ruimere kring schept rechtsongelijkheid ten opzichte van accountantskantoren, die controles c.q. overige assurance-opdrachten uitvoeren maar geen accountantsorganisatie zijn in de zin van de Wta.
  • Op basis van de Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen  heeft de NBA voldoende bevoegdheden om bij accountantsorganisaties informatie op te vragen, te toetsen en te delen met de toezichthouder. De wet hoeft niet te worden aangepast.

Voorgestelde uitvoering toezicht en handhaving

  • Aangezien de AQI’s geen harde norm zijn (slechts een weergave van feiten), kan van (inhoudelijk) toezicht en handhaving geen sprake zijn.
  • Het ‘toezicht’ op de accountantsorganisatie is in het bijzonder gericht op de volledigheid en tijdigheid, en de rapportagewijze van de verstrekte informatie: zijn alle indicatoren op correcte wijze ingevuld en op tijd aangeleverd. Het is vanuit praktisch en pragmatisch oogpunt evident dat de beroepsorganisatie tevens toezicht houdt op de volledige en tijdige aanlevering van de AQI’s.
  • Op basis van de kwaliteitsbevorderende taken van de beroepsorganisatie benoemd in de Wet op het accountantsberoep, behoort het integrale toezicht op de rapportageverplichting van AQI’s tot het domein van de beroepsorganisatie. Het past niet binnen de scope van toezicht zoals bepaald in de Wet toezicht accountantsorganisaties.
  • De wet hoeft niet te worden aangepast: Op basis van de Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen  heeft de NBA voldoende bevoegdheden om bij accountantsorganisaties informatie op te vragen, te toetsen en te delen met de toezichthouder.

Stelselwijziging en context: gevolgen voor formele rechtsposities

  • Het toezicht dat op grond van de Wta op accountantsorganisaties wordt uitgeoefend door de AFM dient te geschieden binnen de kaders die daarvoor zijn gesteld in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta).
  • Door nu binnen die kaders een expliciete link te leggen met de Wet op het accountantsberoep wijzigt de minister van Financiën de reikwijdte en de grondslagen van zowel de Wta als de Wab, en voert daarmee een stelselwijziging door.
  • Met de voorstellen wordt ook een impliciete link gelegd met de voorgestelde maatregel ten aanzien van de medeverantwoordelijkheid van een accountantsorganisatie voor de uitkomsten van het kwaliteitsbeheersingssysteem (waarvan AQI’s indicatoren zijn), en het voorstel tot uitbreiding van het handhavingsinstrumentarium dat daarop betrekking heeft.
  • SRA plaatst grote vraagtekens bij de werking en implicaties van deze wetswijziging en de gevolgen daarvan voor de formele rechtspositie van accountants en accountantsorganisaties.

Inbreuk op privacy

  • Bij een substantieel aantal kantoren (33% van de reguliere vergunninghouders onder SRA-vlag) is heel gemakkelijk te herleiden om welke externe accountant het bij de persoonsgebonden AQI’s gaat. Ook al is de naam gepseudonimiseerd.
Ter illustratie (gegevens maart 2024)

Het AFM-register vermeldt dat bij OOB-bureaus 139 (PwC), 121 (Deloitte) of 43 (kleinste OOB Mazars) externe accountants zijn ingeschreven. Bij de reguliere vergunninghouders hebben we het over hele andere aantallen:

  • 71 kantoren hebben 1 of 2 externe accountants ingeschreven (15:1 en 56:2)
  • 121 kantoren hebben 1-3 externe accountants ingeschreven (50:3)
  • 163 kantoren hebben 1-5 externe accountants ingeschreven
  • 28 kantoren hebben 10 of meer (max 39) accountants ingeschreven.

Het gelijkheidsbeginsel staat onder druk door enerzijds het recht op privacy bij de externe accountant te beschermen, en anderzijds een inbreuk – hoe beperkt die ook wordt geschetst – op de bescherming van de privacy van de externe accountant bij kleinere accountantsorganisaties toe te staan.

Regeldruk

De structurele kosten van de AQI’s sec variëren tussen (afgerond) 16 en 20 miljoen per jaar. Gezien de belasting in tijd en geld op reguliere vergunninghouders en onze eerdere conclusie dat beoogde doelen en werking van deze maatregel niet zullen worden behaald, beoordeelt SRA de introductie van de maatregel als niet doelmatig, niet proportioneel en daarmee niet wenselijk.

Relevante documenten

Audit Quality Indicators (AQI's)