Het SRA-Cultuurmodel

Huidige versus gewenste cultuur

Het startpunt van het SRA-cultuurmodel wordt gevormd door het Computing Values Framework (CVF-model) van Kim Cameron en Robert Quinn. Dit framework gaat ervan uit dat organisaties verschillende, soms tegenstrijdige waarden en prioriteiten hanteren om effectief te functioneren. Binnen dit model worden vier dominante cultuurtypen onderscheiden:

• Samenwerkingsgericht
• Innovatiegericht
• Beheersgericht
• Resultaatgericht

De vier zogenoemde competing values kunnen binnen organisaties in zekere mate gelijktijdig aanwezig zijn. Bij sommige kantoren is één cultuurtype duidelijk dominant terwijl andere organisaties juist een meer gebalanceerd profiel hebben, waarbij meerdere waardenstructuren naast elkaar bestaan. De manier waarop deze cultuurwaarden zich tot elkaar verhouden, maakt de cultuur van elk kantoor uniek en context-specifiek.

In het SRA-onderzoek kwaliteitsgerichte cultuur wordt aan de hand van de vragenlijst van het CVF-model het unieke kantoorprofiel in kaart gebracht. Daarnaast wordt duidelijk in hoeverre de huidige organisatiecultuur verschilt van de cultuur die strategisch wenselijk is én van de cultuur die de medewerkers prefereren.

Inzicht in cultuurfactoren

Om vervolgens de huidige organisatiecultuur dichter bij de gewenste cultuur te brengen, is het van belang om te weten aan welke knoppen het kantoor kan draaien om verandering te realiseren. Op basis van wetenschappelijke modellen en factoranalyse van eerdere metingen uit het SRA-Cultuur- en gedragsonderzoek zijn een aantal kerncomponenten voor cultuur geïdentificeerd. Deze onderdelen met hun onderliggende cultuurfactoren geven richting aan zowel de kwaliteitsgerichte cultuur als de tevredenheid van medewerkers.

Twee invalshoeken, één geheel

Om het sentiment van medewerkers op deze onderdelen met de onderliggende cultuurfactoren in kaart te brengen, heeft SRA twee complementaire vragenlijsten ontwikkeld. De twee vragenlijsten kunnen als één integraal onderzoek worden afgenomen of als losse modules:

1. SRA-Onderzoek kwaliteitsgerichte cultuur (verplicht onderdeel SRA-leden)
   Deze module brengt het unieke kantoorprofiel in kaart op basis van het CVF-model en meet de kwaliteitsgericht cultuur op de onderdelen Kwaliteit, Leiderschap, Samenwerking, de Lerende Organisatie en Welzijn.
   
   
2. SRA-Medewerkerstevredenheidsonderzoek (optioneel)
   Deze module meet de medewerkerstevredenheid aan de hand van de onderdelen Werkgeluk, Beloning, Werkomgeving en Welzijn. Daarnaast wordt de kantoorloyaliteit (inclusief de Net Promotor Score) van de medewerkers in beeld gebracht.

Kerncomponenten SRA-Cultuurmodel met onderliggende cultuurfactoren

In het SRA-Cultuurmodel vormt Welzijn het hart van de organisatiecultuur – de basis waarop een gezonde en kwaliteitsgerichte werkomgeving rust. Gezien het centrale belang van welzijn voor zowel kwaliteit als medewerkerstevredenheid, maakt deze component altijd onderdeel uit van het onderzoek – ongeacht de gekozen module.

Van inzicht naar verbetering

De onderzoeksresultaten bieden het SRA-kantoor concrete aanknopingspunten voor verbetering. Met behulp van de kwaliteitscirkel (Plan-Do-Check-Act) kunnen kan het kantoor doelgerichte interventies uitvoeren en de voortgang monitoren. Door het cultuuronderzoek periodiek te herhalen, ontstaat een structureel evaluatiemoment dat bijdraagt aan een duurzame veranderstrategie.

Wetenschappelijke onderbouwing

Het vernieuwde onderzoek is stevig verankerd in wetenschappelijk onderbouwde modellen en instrumenten. Vanaf de start van het SRA-Cultuuronderzoek zijn wetenschappers en stakeholders betrokken bij de ontwikkeling van het instrument. Op basis van de analyses is een robuuste set van cultuurfactoren gedefinieerd. Het onderzoek sluit aan bij actuele inzichten uit het werkveld, zoals het Barrett-waardenonderzoek van de NBA, en speelt het in op nieuwe ontwikkelingen binnen de accountancy en op wensen van de kantoren zelf.

Een andere wetenschappelijke pijler is het eerdergenoemde Competing Values Framework (CVF) van Kim Cameron en Robert Quinn, een wereldwijd erkend model dat organisatieculturen in kaart brengt en onder andere is toegepast in het cultuuronderzoek van de Foundation for Auditing Research bij de tien grootste Nederlandse accountantskantoren (2020-2021). Daarnaast vormt de gevalideerde vragenlijst van Harvard-professor Amy Edmondson over psychologische veiligheid een essentieel onderdeel van het onderzoek.

Cultuuronderzoek onderdeel SRA-kwaliteitsbeleid

Tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) op 1 juli 2025 in ingestemd met de verankering van cultuur in het SRA-Kwaliteitsbeleid. Vanaf 1 september 2025 zijn SRA-kantoren verplicht om bij toetreding én minimaal eens per drie jaar een (SRA-)onderzoek naar de kwaliteitsgerichte cultuur uit te voeren. Deze verplichting geldt voor nieuwe en bestaande leden met meer dan tien medewerkers in dienst. Tijdens de review toetsen we of je kantoor voldoet aan deze driejaarlijkse onderzoeksplicht, zoals vastgelegd in het SRA-Kwaliteitsbeleid. Voor kantoren met minder dan 10 medewerkers bieden wij de mogelijkheid om een self-assessment af te nemen.

De leden krijgen de ruimte om hiervoor een ander cultuuronderzoek te gebruiken dan het onderzoek dat SRA ontwikkeld heeft. Wel geldt als voorwaarde dat in dit onderzoek minimaal de cultuurfactoren getoetst te worden die vallen onder de onderdelen kwaliteit, aansturing, samenwerking, lerende organisatie, werkbalans en welzijn van het SRA-Cultuurmodel. Voor de definities van deze cultuurfactoren verwijzen we naar deze pagina. Vanuit SRA wordt beoordeeld of het alternatieve onderzoek voldoet aan de criteria.