Met veel belangstelling heeft SRA kennisgenomen van de geconsulteerde, herschreven Handreiking 1137. Ondanks de lengte van het document is de tekst prettig leesbaar, niet formeel, gelardeerd met veel praktische en verhelderende voorbeelden en doorvertalingen, en dankzij de mogelijkheid van doorklikken goed behapbaar. Desondanks plaatsten we voor SRA en de mkb-praktijk wezenlijke kanttekeningen.
Poortwachtersfunctie
De poortwachtersfunctie van de accountant wordt onevenredig breed ingevuld, omdat de opdracht niet als uitgangspunt wordt genomen.
''De poortwachtersfunctie van de accountant ziet op:
a. aan de hand van wet- en regelgeving te komen tot een gedegen risicoanalyse en daarop de juiste werkzaamheden te plannen en uitvoeren, en
b. te acteren wanneer de accountant in het kader van diens werkzaamheden (opdracht) op indicaties van corruptie en / of witwassen stuit.''
SRA is van mening dat de accountant geen rol inzake een actieve opsporingsplicht ten aanzien van corruptie dient te worden toebedeeld. Deze functie dient vanuit de opdracht voort te komen: de accountant stelt bij de uitvoering van zijn opdracht primair vast of sprake is van (risico's op) een afwijking van materieel belang in de verantwoording die het gevolg is van fouten en/of fraude.
Deze afwijkingen kunnen ontstaan door corruptie. De response van de accountant is gericht op de onderkende risico's. Dit is een andere insteek dan actief op zoek te gaan naar corruptie. Dit mag in Handreiking 1137 meer en uitdrukkelijk naar voren worden gebracht.
Integrale benadering
SRA verzoekt de NBA dringend om de aanpassing van Handreiking 1137 in samenhang met andere voor de accountant relevante wet- en regelgeving te bezien. De voorgestelde wijzigingen gaan verder dan de Standaarden op dit moment vereisen of voorschrijven. Naar onze mening kan de Handreiking in de juridische afweging nooit verder gaan dan de Standaarden. Ook de suggestie van een actieve opsporingsplicht is niet mogelijk, alleen op basis van de Handreiking. Voor alles zullen de Standaarden en bijvoorbeeld ook de verslaggevingsvoorschriften hierop dienen aan te sluiten, voordat de Handreiking legitiem kan zijn.
Toepassing Standaard 700
Daarnaast is meer guidance noodzakelijk bij uitwerking van de gevolgen van deze Handreiking voor de toepassing van Standaard 700. Daarbij geldt specifiek dat in het mkb naar verwachting vaak sprake zal zijn van een situatie waarbij er niet voldoende en geschikte controle-informatie kan worden verkregen ten aanzien van de volgens de Handreiking te onderkennen risico's; En dat dit van diepgaande invloed is, hetgeen zal leiden tot een verklaring van oordeelonthouding. In deze situatie wordt de sectie 'Controleaanpak frauderisico's' niet in de controleverklaring opgenomen, maar zal in de 'Basis voor onze oordeelonthouding' een beschrijving worden opgenomen van de redenen voor deze onmogelijkheid. Dat wil echter niet zeggen dat de accountant dan geen werkzaamheden dient te verrichten. In de Handreiking kan dit meer benadrukt worden.
Gericht op alle accountants
De huidige Handreiking 1137 bestaat sinds eind 2016. Sindsdien is de wet- en regelgeving rondom het accountantsberoep gewijzigd, heeft het OM het vervolgingsbeleid inzake corruptie aangescherpt en is er meer zicht gekomen op nieuwe verschijningsvormen van corruptie. Verder wordt het steeds duidelijker dat corruptie in Nederland wijdverbreid is. Daarom is de handreiking gericht op alle accountants, ook die uit de samenstelpraktijk.