| Dit artikel is deel 1 van een reeks waarin we onze belangrijkste standpunten over de voorlopige bevindingen van de Commissie Toekomst Accountancysector verder verduidelijken. Uiteraard moeten onze oplossingsrichtingen in samenhang worden bezien. Zie daarvoor onze integrale reactie op het rapport. |
De Voorlopige Bevindingen van de commissie werden met maar liefst 57 inzendingen becommentarieerd, toegejuicht of bekritiseerd. Ook SRA stuurde de commissie haar inbreng. Alhoewel de media de nadruk op de door ons vermelde omissies in het rapport legden, biedt onze input veel meer dan dat. Wij zien kansen en mogelijkheden.
Het hele rapport in ogenschouw nemend herkennen we ons namelijk in een aantal bevindingen. We noemen het noodzakelijke adresseren van de maatschappelijke verwachtingen rond fraude, corruptie en (dis)continuïteit, het belang van de keten en ieders verantwoordelijkheid daarin, de noodzaak van differentiatie (segmentatie en proportionaliteit) naar type klant/opdracht, het belang van duurzaam waarborgen van 'kwaliteit', het belang van een vaste beloning en egalitair winstdeling, en het belang om het beroep aantrekkelijk te houden.
Oplossingsrichtingen
Over oplossingsrichtingen en aanbevolen wegen naar verdere verbetering in het wettelijke controledomein verschillen wij soms echter met de commissie. Vanzelfsprekend hebben we onze oplossingen onderbouwd met de CTA gedeeld. Aangezien we bij SRA liever kijken naar kansen en mogelijkheden, delen we deze oplossingsrichtingen graag nog een keer met u.
1. Manage de verwachtingen van alle stakeholders
Breng differentiatie (segmentatie en proportionaliteit) aan ten aanzien van:
- de aard en omvang van de gecontroleerden, te realiseren via de aanpassingen in de NV COS en/of Standaarden Less Complex Entities die nu in ontwikkeling zijn;
- de aard en omvang van de accountantsorganisaties, te realiseren door de Wta beter in de praktijk uitvoering te geven via Toezicht op maat;
- de aard en omvang van de stakeholders, (indirect) te realiseren via de Standaarden Less Complex Entities die nu in ontwikkeling zijn.
2. Versterk de poortwachtersrol
Zeker waar het gaat om de toezichthoudende rol van de accountant op de onderneming en de verwachtingen die het maatschappelijk verkeer heeft rond met name de thema’s fraude, corruptie en (dis)continuïteit. Ook niet-financiële informatie behoort daar overigens toe.
Aangezien de invulling van de toezichthoudende rol van de accountant (direct met de introductie van een RvC of AC) verandert naar mate de gecontroleerde onderneming in omvang en complexiteit toeneemt, ligt daar een eerste aanknopingspunt. Ook de communicatie over deze werkzaamheden binnen het wettelijke controledomein moet worden versterkt. Het is onzes inziens aan de regelgevende c.q. normgevende instantie(s) om meer duidelijkheid dan wel guidance te geven over de toezichthoudende functie van de accountant.
3. Manage transparantie
Een eenduidige maatstaf voor kwaliteit is niet te geven, zeker niet voor een goede beleving ervan bij alle stakeholders van de accountancysector. De vraag is of ‘beleving’ überhaupt ondersteund kan worden door harde data. Gezocht moet worden naar transparante communicatie op maat, gericht op elk van de diverse stakeholders. Een in control statement is daarvan een voorbeeld, die voor het hele wettelijke controledomein kan gelden.
4. Verhoog de effectiviteit en efficiency van het huidige toezichtstelsel
Aanknopingspunten om de effectiviteit en efficiency te verbeteren, zijn met name te vinden in de werking (in tegenstelling tot opzet en bestaan) van het stelsel:
- Gecontroleerden, accountantsorganisaties en stakeholders hebben meer baat bij toezicht op basis van schaal en complexiteit (doelmatigheid van het toezicht). Dit sluit direct aan bij het managen van de verwachtingen van stakeholders. Toezicht op maat biedt daarvoor een oplossing.
- Nadere aanscherping van de insteek van het toezicht: scherpe focus op de vraag of de accountantsorganisatie qua opzet en werking van het stelsel van kwaliteitsbeheersing én inzake overige wettelijke eisen al dan niet voldoet aan de bestaande wet- en regelgeving. Dossieronderzoeken moeten in dit kader geplaatst worden.
- Pas de NV COS aan: de NV COS bieden geen eenduidige normen en daarmee geen eenduidige interpretatie en zijn daarmee niet bedoeld als handhavingskader.
- Veranker in de NV COS (met name 200-serie) het principe dat de accountant gefundeerd, goed beargumenteerd als ook gedocumenteerd mag en kan afwijken van de geboden guidance. Dit is noodzakelijk voor de verbinding met de praktijk. Hiermee worden wettelijke controles op maat gecreëerd.
- Gedragstoezicht vraagt om een andere insteek van het huidige toezicht.
- Handhaving moet een positieve spin-off kennen: creëer een toezichtomgeving waardoor accountantsorganisaties daadwerkelijk en duurzaam kunnen verbeteren.
- Maak in het geval van gesignaleerde ernstige onvolkomenheden meer gebruik van de route via de Accountantskamer. Opbouw van jurisprudentie biedt vele voordelen: het opent bijvoorbeeld de weg naar een eenduidige interpretatie van normen of naar het vergroten van het adaptieve en lerend vermogen binnen de sector.
- Een nieuw te ontwikkelen toezichtstelsel vergt een lang (wetgevings-)proces. Om snel tot een goed werkbare en transparante structuur te komen dat recht doet aan alle partijen, hebben we samen met de toezichthouder en beroepsorganisatie (normsteller) uitgesproken om in een constructieve dialoog te komen tot een effectief en efficiënt toezichtstelsel.
Eerder brachten wij: