Dat concludeert de AFM op basis van twee onderzoeken: een regulier onderzoek onder de Big 4 naar waarborging van de kwaliteit van wettelijke controles (eind 2015 – juni 2017); en een themaonderzoek naar de implementatie en borging van de verbetermaatregelen en de ingezette verandering binnen acht OOB-accountantsorganisaties in het kader van In het publiek belang.
Vandaag publiceerde de AFM een rapport waarin de resultaten van beide onderzoeken zijn gebundeld. Bij acht OOB-accountantsorganisaties is gemeten welke veranderingen zij hebben doorgevoerd en geborgd om te komen tot een kwaliteitsgerichte cultuur. Daarnaast heeft de AFM bij de Big 4-accountantsorganisaties de kwaliteit van 32 wettelijke controles getoetst.
Onvoldoende resultaten
Volgens de AFM voldoet nog geen van de onderzochte OOB-accountantsorganisaties aan alle verwachtingen om de accountantscontrole duurzaam te verbeteren. Deloitte, PwC en KPMG hebben meer bereikt op het gebied van gedrag en cultuur en governance dan Mazars, BDO, EY, Accon en Baker Tilly Berk. Deze laatste groep blijft nog (ver) achter op de meeste onderzochte onderdelen. Grant Thornton is niet betrokken in het onderzoek, omdat de AFM heeft geconcludeerd dat zij in opzet van de verbetermaatregelen onvoldoende voortgang had geboekt om onderzoek überhaupt mogelijk te maken.
Bij de Big 4-accountantsorganisaties is in 19 van 32 onderzochte wettelijke controles geen voldoende en geen geschikte controle-informatie verkregen ter onderbouwing van het oordeel in de controleverklaring. De kwaliteitswaarborgen van de accountantsorganisaties hebben dit niet voorkomen. De aard van de tekortkomingen is vergelijkbaar met de resultaten uit het vorige onderzoek in 2014, volgens de AFM.
Over de hele linie verankeren
Beroepsorganisatie NBA ziet het AFM-rapport als katalysator voor verdere veranderingen. Voorzitter Pieter Jongstra: “In de afgelopen jaren zijn er belangrijke veranderingen gerealiseerd in de sector. Het rapport bevat naast een aantal verbeteringen, ook onmiskenbaar kritiek. Natuurlijk zagen we liever andere uitkomsten. Er zijn verschillen tussen de kantoren zichtbaar in tempo en resultaat, het gaat er nu om dat die veranderingen over de hele linie worden verankerd en hun vruchten gaan afwerpen.”
Een wezenlijke verandering van cultuur is de grote uitdaging waar de hele sector de komende jaren voor staat. Focus ligt op het afronden van de 53 maatregelen, zowel voor het oob als voor het niet-oob segment. “Dit is echter niet het eindstation. De Stuurgroep Publiek Belang, waarin de OOB- accountantsorganisaties, de SRA en de NBA hun krachten bundelen, publiceerde onlangs haar Veranderagenda die aan het proces een nieuwe impuls geeft. De sector kiest hiermee voor verdieping van zijn verbeterprogramma en het aanbrengen van focus hierin.
Bijlagen